Acı biber zararlı mı?
Bazı insanlar acı bir yemeğin yarattığı
yanma hissinden zevk alır. Öyle ki, bazıları hobi olarak, hatta takıntı
derecesinde dünyanın en acı biberini bulma peşindedir.
Acıseverler, acı biberdeki kapsaisin maddesinin
ağızdaki acı sinirlerinde bulunan reseptörleri harekete geçirdiğini ve herhangi
bir zararı olmadığını biliyor. Birkaç dakika içinde bu yakıcı his geçecek ve
ancak atıklar vücudu terk ederken yeniden hissedilecektir.
Biberdeki acının dozu, Scoville skalası
olarak bilinen bir ölçeğe göre belirlenir. Buna göre, Carolina Reaper adıyla
bilinen biber 2,2 milyon gösterge ile en acı olanıdır.
Günlük yemekte alınan acı biber dozunun
kimseye bir zararı olmazken, macera peşindeki acı biber heveslilerinin bazı
olumsuz deneyleri olmuştur.
Acı biber
tecrübesi
2014'te İngiltere'nin Brighton kentinde
yayınlanan The Argus gazetesinden iki gazeteci, TripAdvisor adlı seyahat
sitesinde övgüyle bahsedilen ekstra acı burgerleri denemişti. Burada kullanılan
sosun acısı Scoville skalasında biber gazından daha yüksek derecedeydi.
Acı dayanılmaz boyuttaydı. Gazetecilerden biri acıyı yatıştırmak için epeyce süt içmiş, diğerinde ise ağır mide krampları, ellerde his kaybı, titreme ve hızlı nefes alma gibi belirtiler baş göstermişti. Sonunda ikisi de hastaneye kaldırıldı. "Öyle acı çekiyordum ki ölüyorum sandım" diyordu biri.
Bazıları dünyanın en acı biberlerini
kamera önünde yemeye kalkışır. Danimarka'da bin kişinin acı biber yeme girişimi
filme alınmış, herkesin terlemesi, hıçkırması ve sonunda kusması
görüntülenmişti.
Matt Gross ise Bon Apetit (Afiyet Olsun)
dergisi için yaptığı bir denemede, dünyanın en acı biberi olarak bilinen
Carolina Reaper biberinden üç tane yediğini ve kalp krizine benzer belirtiler
de dahil olmak üzere semptomların 14 saat sürdüğünü yazıyordu.
Neden
yanma hissi?
Peki acı biber neden bu kadar ciddi belirtilere
yol açabiliyor?
Kapsaisin molekülü belki de bitkileri
mantarlardan korumak için ortaya çıktı. Fakat bu madde, acı algısı yaratan
ağızdaki bazı sinir hücrelerini (nöronlar) harekete geçiriyor. Bu hücreler
beyne yanma hissi gönderiyor. Acı biber yendiğinde oluşan bu yanma hissi gerçek
yanma sonucu oluşan acı hissine benzerlik gösteriyor.
Bu nedenle, vücudun acı biber yeme
sonucu oluşan semptomlara karşı tepkisi de gerçek yanma ile aynı. Örneğin
terleme yoluyla vücut serinletilmeye çalışılıyor. Acıyı algılayan sinir
hücrelerinin salgıladığı maddeler kan damarlarının genişlemesine neden oluyor.
Böylece hasar gören yerin onarılması için daha fazla kan taşınıyor. Fakat bu
genişleme aynı zamanda yangıya (enflamasyon) yol açıyor.
Acı biber mideye iner inmez krampların
baş göstermesi midede de sinir uçları olmasındandır. Vücut açısından yanmanın
kaynağı ister ısıya ister kimyasala bağlı olsun, hedef ondan kurtulmaktır.
Sinir
hücrelerinde ölüm
Yakıcı kimyasal maddeler yutma halinde
devreye giren vücut reaksiyonları kapsaisin moleküllerine karşı da gösterilir.
Ağızda, midede ya da başka bir yerde yanma hissini algılayan nöronlar, bu acıya
sebep olan şeyin ayrımını yapmaz, vücut aynı şekilde tepki verir.
Fakat acı biberin verdiği bu geçici
rahatsızlık dışında uzun vadeli herhangi bir tehlikesi yoktur. Fakat
biyologlar, genç memelilerin uzun süre kapsaisin maddesine maruz kalmasının
bazı acı nöronlarının ölümüne yol açtığını gözledi. Bu hücreler zamanla
yıpranıyor ve yeniden üretilmiyor.
Bazıları, biber bitkisinin, memeliler
tohumlarını yemesin diye böyle bir savunma mekanizması geliştirdiğine inanıyor.
Bu tohumları yiyip dışkılarıyla başka bölgelere dağılmasını sağlayan kuşlarda
acı reseptörlerinin bulunmadığı biliniyor.
Fakat biber bitkisi, bu acı hissinden zevk alan memeliler olarak insanla karşı karşıya. Neyse ki bu durum ona zarar veren bir sorun değil.
Etiket: Hayatın İçinden